Jeroen Smit geeft inspirerende lezing over zijn nieuwste boek “Het Gevecht”

Jeroen Smit gaf op 4 november 2019 een lezing over zijn nieuwste boek “Het Gevecht” over het gevecht van Paul Polman van Unilever voor een betere wereld. De lezing werd georganiseerd door de Larense Boekhandel in de Johanneskerk in Laren.

Even geduld…

Het was gisteravond in de Johanneskerk even wachten voor de bijna 100 gasten van de Larense Boekhandel op Jeroen Smit voor zijn boekpresentatie. Maar na koortsachtig overleg tussen Annelies Gehring van de Larense Boekhandel en de uitgever arriveerde hij gelukkig om 21.00 uur. Het was het wachten meer dan waard.

Over Jeroen Smit

Jeroen Smit studeerde bedrijfskunde in Groningen wat hij nu ziet als een overbodige opleiding. Opleiden voor manager is in zijn ogen zinloos, je bent het of je bent het niet. Na zijn studie werd hij consultant maar voelde zich ondanks een riant salaris en dito auto niet gelukkig. In 1990 ging hij aan de slag als journalist voor het FD en daarna bij het AD. Over deze tijd zegt hij: “Bij het FD moet kloppen wat je opschrijft en bij het AD moet wat je opschrijft ook gelezen worden” Een levensles dat hetgeen je schrijft niet alleen betrouwbaar moet zijn maar ook toegankelijk. Alleen dan heeft het impact.

Als schrijver kwam in 2003 zijn boek “Het drama Ahold” uit en in 2007 zijn boek “De Prooi” over de perikelen bij ABN AMRO.

Succesvolle mannen raken de weg kwijt

De lessen die Jeroen leerde uit zijn onderzoek was dat succesvolle mannen compleet de weg kwijt kunnen raken naarmate ze meer succesvol worden. Het ergste wat hen dan kan overkomen – als ze toch al denken bijzonder te zijn – is het winnen van een prijs (manager van het jaar, marketeer van het jaar etc). Dit bevestigd dat ze niet alleen zichzelf geweldig vinden maar dat het met een prijs ook officieel erkend wordt. Op dat moment stoppen ze met luisteren – volgens Jeroen het begin van het einde.

Ze omringen zich met gelijkgestemden en worden incompetent door gebrek aan diversiteit. Het grote verschil tussen Ahold en ABN AMRO was dat Ahold failliet kon gaan maar ABN AMRO notabene door de belastingbetaler gered moest worden.

Wie bewaakt de Moraal?

Tot de tweede wereldoorlog was de kerk bepalend voor ons moraal. Wekelijks werd er in de kerk gepredikt dat je je naaste lief moest hebben.

Vanaf WO II begon de ontkerking en richtte men zich tot de overheid voor het bepalen van de normen. Maar met de val van de muur in 1989 kwam de roep om een kleinere overheid. De markt moest het overnemen en bedrijven moesten worden geprivatiseerd. Maar de markt loste het niet op, de marktwerking hield geen rekening met het gemeenschappelijk belang en ook overheden verzaakten.

Visie Paul Polman – Zorgen voor elkaar

Paul Polman (1956), geboren in Enschede in een katholiek gezin wilde op z’n 12 priester worden maar beslist later dat hij dokter wil worden. Na meerdere malen uitgeloot te zijn besluit hij bedrijfseconomie te gaan studeren in Groningen. Hij is een briljant student en behaalt na zijn studie een Master in Economics en een MBA aan de University of Cincinnati. Na zijn studie gaat hij aan de slag bij Procter & Gamble en in 2006 stapt hij over naar Nestlé.
Op 1 januari 2009 wordt hij CEO van Unilever waar hij gaat uitdragen dat verduurzaming een taak van het bedrijfsleven is.

“Een bedrijf dat stelt op de wereld te zijn om geld te verdienen heeft geen bestaansrecht” volgens Paul Polman

Friedman versus Paul Polman

Friedman, Nobelprijs winnaar in Economics stelde: The business of business is business. Dat bedrijven zich alleen moeten richten op het maken van meer winst en daarmee de samenleving van dienst zijn. Als het mag, en je wordt er rijk van, moet je het doen. (Jeroen voegt later wel toe dat duurzaamheid en klimaat issues in de tijd van Friedman nog niet aan de orde waren)

Polman daarentegen stelt dat alleen richten op winst niet sustainable is. De wereld loopt tegen zijn grenzen aan en bedrijven die alleen aan winst werken zullen niet blijven bestaan.

Sustainable Living Plan

Dit bracht hij bij Unilever in de praktijk en startte in 2010 het Sustainable Living Plan waarbij hij inzette op zowel winst als duurzaamheid. Omdat hij vond dat winst en duurzaamheid hand in hand kunnen gaan. Programma’s om de hygiëne te verbeteren in delen van de wereld leveren immers op lange termijn weer klanten op voor zeep. Het zijn niet geringe doelstellingen die Unilever in dit plan heeft opgenomen:

1. Verbeteren van de gezondheid en welzijn van meer dan 1 miljard mensen
2. Milieu impact van Unilever halveren in 2030
3. Verhogen van de levensstandaard van miljoenen mensen in 2020

Schrikken voor aandeelhouders en de financiële wereld

Hebben aandeelhouders, analisten en de financiële wereld alleen maar oog voor het aantal potjes Dove die verkocht worden – gooide Polman het roer om. Hij schafte de kwartaalcijfers af en focuste op de lange termijn. Hij vond dat iedereen 80 uur moest werken. 40 Uur voor het bedrijf en de winst en 40 uur voor je eigen “purpose”. Waarin iedereen zich moet afvragen wat is mijn verantwoordelijkheid ten aanzien van klimaat, hygiëne en armoede.

Bij de purpose van het leven word je rijk ten bate van een ander, bij het tegenovergestelde word je rijk ten koste van een ander (Donald Trump)

Geïnspireerd door Viktor E. Frankle

Viktor Frankle – een Oostenrijkse joodse psycholoog promoveert net voor WO II op het onderwerp zelfdoding. In de oorlog overleeft hij de concentratiekampen en schrijft hierover een boek: De zin van het bestaan (Man’s Search for Meaning) Bij zijn overlijden in 1997 waren er al meer dan 10 miljoen exemplaren verkocht. Het boek is relatief onbekend in Nederland – maar te koop bij de Larense Boekhandel voor € 11.95

Hij kenmerkte 2 soorten mensen – mensen die hun purpose kennen en mensen die op zoek zijn naar de laatste korst brood. Zelfs in een concentratiekamp concludeerde hij dat het leven potentieel zinvol is en dat er dus fatsoenlijke en onfatsoenlijke mensen zijn.

In een speech zei hij het volgende:

‘Freedom is in danger of degenerating into mere arbitrariness unless it is lived in terms of responsibleness. I recommend that the Statue of Liberty on the East Coast be supplemented by a Statue of Responsiblity on the West Coast.’

Paul Polman last dit boek 3 keer en werd hierdoor geïnspireerd.

Bejubeld

Het gaat hem niet hard genoeg. In 2017 is hij 8 jaar CEO van Unilever, wordt bejubeld door de VN, goede doelen en adviseerde zelfs de Paus. Hij gaat steeds meer buiten Unilever doen en met het klimaatakkoord en duurzaamheidsdoelen heeft hij het gevoel op de goede weg te zijn. De markt gaat eindelijk afspraken maken.

Maar dan in 2016 wordt de Brexit aangekondigd, komt Trump in het Witte Huis en wordt LePain groot in Frankrijk.

Overname Kraft Heinz

America first, klimaat gekte, weerzin tegen globalisering en anti Europa gevoelens maken dat Polman teleurgesteld raakt. Dan lopen de resultaten bij Unilever terug, de koerst daalt en dreigt er een overname door Kraft Heinz (eigenaars: 3 Braziliaanse multimiljonairs en miljardair Warren Buffett) Zij zien met een overname een potentiele snelle winst van 50 miljard door 30% in de kosten te snijden. Ook Polman zou een share krijgen in de overname/winst maar ziet het bod als een vijandige overname en wordt gek van de opportunistische aandeelhouders die wederom alleen maar voor winst gaan. In het weekend voor het laatste bod trekt hij alles uit de kast en wordt de druk op Warren Buffett opgevoerd dat het gaat lijken op een vijandige overname. Daarop trekt deze zich terug.

Brits – Nederlands concern

De tragiek is echter dat de aandeelhouders hierna weten dat de waarde van het aandeel hoger is dan de actuele waarde. Daarop wordt bij Unilever gekeken naar een verhoging van de marges oa door het aankondigen naar één hoofdkantoor te gaan (Rotterdam) en London te sluiten. Cultuurverschil tussen de Nederlanders en de Britten is volgens Jeroen Smit één van de redenen dat het niet doorging. Zoals hij het zo mooi verwoord:

“The Dutch are too honest to be descent – The Britts are too descent to be honest”

Daarnaast kent het Verenigd Koninkrijk geen dividend belasting – dus de Engelse aandeelhouders zagen ineens 15% dividend belasting op zich afkomen. Polman toog naar Den Haag om te onderhandelen over deze dividend belasting – de rest is geschiedenis. Polman zei hierover: “Als je ooit wil dat Unilever met zijn hoofdkantoor naar Nederland komt, kan dat nooit gebeuren met dividendbelasting”.

1 januari 2019 stop Polman bij Unilever.

En hoe nu verder?

In de afgelopen 50 jaar is plastic afval een groot probleem geworden. Unilever verpakt zo’n 200 miljard producten in plastic. Er wordt al gezegd dat er in 2050 meer plastic in onze zeeën zit dan vis (in kg)

Maar we willen wel leuk blijven leven!

Volgens Polman kunnen we én leuk blijven leven én toch duurzaam leven. Als voorbeeld noemt Jeroen het feit dat we 121 miljard kilometer rijden per jaar. Dit kost 30 miljoen ton CO2 en 10 miljard liter benzine. Leggen we op 10% van de daken in Nederland zonnepanelen dan kunnen we alle 121 miljard km gewoon op elektra blijven rijden. Maar wie gaat de kosten (ca 40-50 miljard) betalen?

Mooie – hoopvolle & innovatieve initiatieven

  • DSM (o.l.v. Fieke Sijbesma) is bezig met de ontwikkeling van voedingssupplementen voor koeien waardoor deze minder scheten laten (en dus minder broeikasgas uitstoten.
  • Jaap Korteweg – oprichter van De Vegetarische Slager verkoopt zijn bedrijf in 2018 aan Unilever. Met de vele miljoenen die hij hiermee verdiend is hij nu bezig een machine te ontwikkelen om melk te maken zonder dat er een koe aan te pas komt. Gras erin – melk eruit.
  • Byond Meat in de VS ging in mei naar de beurs. Zij hebben de visie dat mensen geen koe willen eten maar een lekkere hamburger en denken dat binnen 10 jaar alle hamburgers in de fastfood restaurants vegetarisch zullen zijn.

Een boek ter inspiratie

Het boek “Het grote gevecht” van Jeroen Smits is te koop bij de Larense Boekhandel in Laren (Nh) voor € 24.99. Jeroen hoopt hiermee CEO’s te inspireren en te stimuleren tot nadenken over de vraag: Wat doe ik op deze wereld, wat is mijn purpose?

Jeroen Smit over Paul Polman: “Hij heeft gelijk: duurzaam ondernemen heeft de toekomst. Maar heeft hij het ook gekregen?”

Alle foto’s te zien op de Facebook Pagina Laren in Beeld.